عەونی یوسف وەرچەرخانێکی مێژوویی بۆ کورد کرد
عەونی یوسف وەرچەرخانێکی مێژوویی بۆ کورد کرد

ئەگەر شاری سلێمانی شانازی بەپیاوێكی مەزنی وەكو (پیرەمێرد)ەوە دەكات كە توانیویەتی گڕی ئاگری نەورۆز لەو شارە بكاتە نەریتی ساڵانە و لە گردی مامە یارە جەژنەكە بەرز ڕابگرێت، ئەوا هەولێریش كەسایەتییەكی مەزن و بێ هاوتای وەكو (عەونی یوسف)ی هەیە، كە ئەوەی ئەو لە نەورۆزی ساڵی 1947 كردی، هەم بوێری بوو، هەم پێشتر هیچ كەسایەتییەكی كورد ئەوەندە پەرۆشی ئاگری نەورۆز نەبووە و یەكەم ئاهەنگی جەژنی نەورۆزیش بووە لە مێژوودا كە بەئاشكرا و بە مۆڵەتی ڕەسمی بكرێتەوە و هیچ سانسۆرێكی لەسەر نەبێت.
عەونی یوسف، یان بەشێك پێیان وتووە (عەونی قازی) كە پارێزەر و دادوەر بووە، هەروەها پێگەیەكی سیاسی و گەورەی هەبووە و هەرگیز سڵی لە هیچ شتێك نەكردووەتەوە.
ئەم كەسایەتییەی هەولێر ئەگەرچی لە بنەماڵەیەكی دەوڵەمەند و سەروو چینەكانی كۆمەڵگە بووە، بەڵام هەمیشە تێكەڵاویی لەگەڵ چینەكانی خوارەوەی كۆمەڵگە هەبووە و خۆی بە دۆستی خەڵك زانیوە، تەنانەت یەكێك لەو وتانەی هەمیشە لەسەر زاری عەونی یوسف بووە، ئەمە بووە: (عەمرم ڕووتەڵە... عەمرم ڕەشوڕووت)!، ئەمەش وەكو ئاماژەیەكە كە ئەو هەمیشە كەیفی بەخەڵكی هەژار و چینی خوارەوە هاتووە، ئەگینا عەونی قازی تەمەنی تەنها 12 ساڵ بووە كە لە هەولێر و ساڵی 1920 پیاسەی بەئۆتۆمۆبێل كردووە لە دەوروبەری قەراتێ‌! كە ئەو كات ئەحمەد پاشای دزەیی ئۆتۆمۆبێلێكی جۆری (فۆرد)ی هێناوە بۆ هەولێر و عەونی یوسف لەگەڵ كوڕەكەی كاك ئەحمەد كە ناوی (خدر) بووە پیاسەیان كردووە!.
با بێمە سەر ئەسڵی مەخسەد، لە ساڵانی چلەكانی سەدەی ڕابردوودا، بۆنە نەتەوەیییەكان، بەتایبەت جەژنی نەورۆز لای خەڵكی كوردستان گەلێك گرینگ بووە، بەڵام پێویستی بەمۆڵەتی حكوومەت بووە، بۆیە كاتێك لە ئاداری 1947 عەونی یوسف بەبوێرییەكی زۆرەوە بەناوی خۆی داواكارییەك دەداتە موتەسەڕیفی ئەو كاتی هەولێر (جەمال عومەر نەزمی) بۆ ئەوەی ڕێگەی بدەن ئاهەنگی نەورۆز بەئاشكرا لە ناوجەرگەی شاری هەولێر بگێڕێت، لە وەڵامی داواكارییەكەیدا، جەمال عومەر نەزمی دەڵێت: ئەو مۆڵەتە دەسەڵاتی من نییە بەڵكو دەسەڵاتی باوكمە (عومەر نەزمی) كە ئەو كات وەزیری ناوەخۆی عێراق بوو، بۆیە هەر لەوێدا و ڕاستەوخۆ دوای وەڵامەكەی موتەسەڕیفی هەولێر، عەونی یوسف بڕیار دەدات بچێت بۆ بەغدا و چاوی بە وەزیری ناوەخۆ بكەوێت، بە كرداریش چوو بۆ بەغدا و دیداری لەگەڵ وەزیری ناوەخۆ ساز كرد و دوای گفتوگۆیەكی دوورودرێژ، ئەویش دەڵێت ئەم مۆڵەتە زۆر گەورەیە و لە دەسەڵاتی ئەودا نییە، بەڵكو دەبێت سەرۆك وەزیرانی عێراق ڕەزامەندیی لەسەر بدات، بێ گومان ئەو كات (نوری سەعید) سەرۆك وەزیران بوو، كە بەیەكێك لە بەهێزترین سەرۆك وەزیرەكان دادەنرێت لە مێژووی عێراقدا، بۆیە عەونی قازی، كۆڵ نادات و هەر چۆنێك بێت و لە ڕێگەی وەزیری ناوەخۆوە خۆی دەگەیەنێتە لای نوری سەعید و داوای مۆڵەتی ئاهەنگی نەورۆزی لێ دەكات، بەشێوازە قەناعەت پێهێنەرەكەی خۆی دوای 20 دەقیقە گفتوگۆكردن، دەتوانێت سەرۆك وەزیران ڕازی بكات و سەربەرزانە مۆڵەتی ئاهەنگگێڕانی نەورۆزی ساڵی 1947 بەئاشكرا بۆ هەولێرییەكان وەردەگرێت و بەدڵخۆشییەوە دەگەڕێتەوە هەولێر.
هەرچەندە هەندێك لە پیاوانی ئاینی لە هەولێر لە لایەنگرانی ئیخوان موسلمین دژی ئاگركردنەوەكە بوون و لە هەندێك مزگەوت جاڕیان بۆ دا كە كەس بەشداری نەكات، بەڵام عەونی یوسف درێژەی بەكاروانەكەی خۆی دا و، لە گۆڕەپانی یاریگەی سەرجەم قوتابخانەكانی شاری هەولێر لەو ساڵەدا ئاگری نەورۆز كرایەوە و جەژنەكە پیرۆز كرا و بەپێی بۆچوونی توێژەرانی بواری مێژوو ئەم ئاهەنگەی كە عەونی یوسف بۆ نەورۆز لە هەولێر سازی كرد، وەرچەرخانێكی مێژوویی بوو نەك هەر بۆ هەولێر و هەولێرییەكان، بەڵكو بۆ هەموو كورد، چونكە یەكەم جار بوو كورد بەئاشكرا و بێ‌ ترس و بەمۆڵەتی ڕەسمی ئاهەنگی نەورۆز بگێڕێت.
بێ گومان ئامانجی سەرەكیی عەونی یوسف، بۆ ئەو ئاهەنگگێڕانە بەتایبەت لەو ساڵەدا، ئەوە بووە كە ئەو ساڵە كۆماری مەهاباد (كوردستان) ڕووخابوو، دیارە ئەو ویستوویەتی بەداگیركەرانی كوردستان بڵێ‌: كورد زیندووە و نەمردووە!.

 

مەریوان مەسعود
 جێگری سەرنووسەری رۆژنامەی کوردستانی نوێ


X
Copyright ©2024 gilkend.com. All rights reserved