گەڕەکە کۆن و مێژوویییەكانی هەولێر، هەڵگری سەدان ساڵ شارستانیەت و یادەوەریی کولتوورین. قشڵە و کۆڵانەکانی عارەبان و گەڕەكەكانی خانەقا و تەعجیل، تەنیا شوێنی نیشتەجێبوون نەبوون، بەڵکو مەڵبەندی هونەر و ئەدەب و پێگەیشتنی زۆرێک لە کەسایەتییە دیارەکانی شاریش بوون، کە بوونەتە بەشێکی گرینگ لە مێژووی شارستانیەتی هەولێر. بەڵام تێپەڕبوونی کات، خانووە کۆن و ڕووخاوەکانی ئەم ناوچانەی کردبووە بەشێک لە مێژووی لەبیركراو و ماوەیەکی زۆرە چاوەڕێی دەستپێکی گێڕانەوەی ڕۆحی ئەم شوێنانە دەکرێت.
ئێستە بەبڕیاری حكوومەت، نەخشەڕێگەیەک بۆ نوێکردنەوەی ئەم ناوچانە ئامادە کراوە، بە شێوەیەک كە ناسنامە ڕەسەنە مێژوویییەکەیان بپارێزرێت و جارێکی دیکە ببنەوە بەمۆڵگەیەک بۆ کولتوور و گەشتیاری.
قۆناغی یەکەمی پڕۆژە گەورەکە بریتییە لە نۆژەنکردنەوەی سێ گەڕەکی کۆنی شاری هەولێر، کە بریتین لە كۆڵانی عارەبان، گەڕەكەكانی خانەقا و تەعجیل. لەم بارەیەوە مەسعود کاڕەش جێگری پارێزگاری هەولێر بۆ (گڵكەند) ئاماژەی بەوە دا کە بەهۆی گەورەیی و فراوانیی ڕووبەری ئەم گەڕەکانەوە، زۆر زەحمەتە بە یەک جار دەست بەنۆژەنکردنەوە بکرێت. بۆیە، یەکەمین هەنگاوی پڕۆژەکە لە گەڕەکی عارەبان دەبێت، کە بە هەڵکەوتەی جوگرافییەکەی لە بەرانبەر بینای پارێزگەدایە، وەک خاڵی دەستپێکی گۆڕانکارییە کولتوورییەکان هەڵبژێردراوە. دوای دەستپێکردنی کارکردن لەم گەڕەکە، پڕۆژەکە بەشێوەیەکی قۆناغ بەقۆناغ درێژ دەبێتەوە بۆ گەڕەکەکانی دیکە.
یەکەم پڕۆژەی هەڵبژێردراو لە كۆڵانی عارەبان، کۆڵانێکی درێژە بە ناوی «پاڵود ئێریا»، کە وەک ڕێڕەوێکی سەرەکیی گەڕاندنەوەی جووڵەی کولتووری و بازرگانی لەو ناوچەیەدا سەیر دەکرێت. ئەم کۆڵانە لە شەقامی سوڵتان موزەفەرەوە دەست پێ دەکات و لەلای شەقامی باتە کۆتاییی دێت. مەسعود کاڕەش سەبارەت بە ڕووبەر و بودجەی تەرخانکراو بۆ ئەم کۆڵانە ڕای گەیاند «کۆڵانەکە نزیکەی یەک کیلۆمەتر و ٣٠٠ مەترە (١.٣کم). گوژمەی تەرخانکراو بۆ ژێرخانی پڕۆژەکە نزیکەی ٨٠٠ ملیۆن دینارە و ئاراستەی ئەنجوومەنی وەزیران کراوە.» ئەم گوژمەیە بە تایبەتی بۆ پەرەپێدانی ژێرخانێکی پتەو و گونجاو بۆ سروشتی کۆڵانەکە تەرخان کراوە.
یەکێک لە ئاڵۆزییەکانی پڕۆژەکە، کێشەی خاوەندارێتیی خانووەکانی نێو کۆڵانەکەیە، جێگری پارێزگار ڕوونی کردەوە “خانووەکان سێ جۆرن، بەشێکیان موڵکی حکوومەتن، بەشێکیان ئیستیملاک کراون و بەشێکیشیان هێشتا لەلای خاوەنەکانیان ماونەتەوە (ئیستیملاک نەکراون)”. بۆ چارەسەرکردنی ئەمەش، دیزاینێکی تەواوی گەڕەکەکە ئامادە کراوە و وەک نەخشەڕێگەیەک بۆ هەموو لایەک سەیر دەکرێت.
نۆژەنکردنەوەی خانووەکان بەشێوازێکی هەڕەمەكی نابێت، بەڵکو بەپێی ڕێنمایی و بڕیارەکانی لێژنەی «بە فەرزوون» و سەرۆکایەتیی شارەوانیی هەولێر و پارێزگە دەبێت. مەسعود كاڕەش لە بارەی لێژنەی بە فەرزوونەوە گوتی “لێژنەیەكە مەرجی قورسی بۆ پاراستنی ڕەسەنایەتیی ناوچەکە داناوە، ئەو خانووانەی زۆر کۆنن، دەبێت بەهەمان شێوازی کۆنی خۆیان، بە ماددەی قەدیمی بە کەرپووچ، نۆژەن بکرێنەوە. نابێت کۆنکرێت و بلۆک بۆ بیناکان بەکار بهێنرێت، تەنانەت ئەو خانووە ڕووخاوانەی کە کراونەتە گەراجیش، دەبێت لەسەر شێوە و دیزاینی قەدیمی خۆیان دروست بکرێنەوە.»
ئامانجی سەرەکیی ئەم پڕۆژەیە، گۆڕینی ئەم ناوچە مێژوویییەیە بۆ ناوەندێکی چاڵاک و گرینگی کولتووری و گەشتیاری. مەسعود کاڕەش جەختی لەوە کردەوە كە ئەو ناوچەیە دەبێتە شوێنێکی گونجاو بۆ دامەزراندنی چەندین شوێنی وەک شوێنەوار، کتێبخانە، یان پڕۆژەی گەشتوگوزاری، بە گشتی دەبێتە شوێنێکی کولتووری و گەشتیاریی نوێ.
جێگری پارێزگاری هەولێر باسی لەوەش کرد، لە کۆتاییی قۆناغی یەکەمی نوێکردنەوەی کۆڵانی پاڵود ئێریا، حکوومەت بڕیار دەدات لە داهاتوودا قۆناغ بەقۆناغ دەست بە نۆژەکردنەوەی کۆڵانێکی تر بکات یان چاوەڕوانی ئەوەش دەکرێت کە خەڵکی ناوچەکە، کە دەبینن جووڵە و هاتوچۆ لەسەر ئەو کۆڵانە هەیە، خۆیان بەپێی ڕێنمایییەکان، دەست بەنۆژەنکردنەوەی ماڵەکانیان بکەنەوە.
لە بارەی کاتی دەستپێکردن و تێچوونیشەوە، جێگری پارێزگار ئاماژەی بە ئاڵۆزیی کارەکە دا، بەوەی پڕۆژەکە ئاسان نییە و پێویستی بە لێکۆڵینەوەی زۆرتر هەیە، چونکە شوێنێکی کولتوورییە و پێویستی بە وردەکاریی زۆر هەیە، وەک نۆژەنکردنەوەی قەیسەری. بۆیە ناتوانرێت بەدیاریکراوی تێچووەکەی بخەمڵێنرێت، بەڵام تەواوی کارەکان لەلایەن کۆمپانیا ناوخۆیییەکانەوە جێبەجێ دەکرێن.
پڕۆژە گەورەكە، تەنیا گۆڕینی چەند ماڵێک و کۆڵانێک نییە، بەڵکو هەوڵێکی چاوەڕوانکراوە بۆ گێڕانەوەی ڕۆحی کولتووری و شارستانیی هەولێر، کە ساڵانێکی زۆر بوو ئاوڕی لێ نەدرابووەوە. بەکۆتاییهاتنی ئەم قۆناغە، قشڵە و کۆڵانەکانی هەولێر جارێکی دیكە وەک مۆزەخانەیەکی زیندوو، دەبنەوە مایەی شانازیی پایتەخت.